-Haniflik Allah'a ortak koşmamak, Müşrik olmamaktır.

   "Şu da emredildi: "Yüzünü, bir hanîf olarak dine çevir. Sakın müşriklerden olma!" (Yunus Suresi 105)

   ''Ben bir hanîf olarak yüzümü gökleri ve yeri yaratana döndürdüm. Müşriklerden değilim ben." (Enam Suresi 79)

   De ki: "Beni, dosdoğru yola Rabbim iletmiştir. Güçlü, pürüzsüz bir dine, hanîf olan İbrahim'in milletine. Müşriklerden değildi o." (Enam Suresi 161)

   Şu da kuşkusuz ki, İbrahim başlı başına bir ümmet idi; bir hanîf olarak Allah'ın önünde eğiliyordu, müşriklerden değildi. (Nahl Suresi 123)

   İbrahim ne bir Yahudi idi ne de bir Hıristiyan. O, sadece hanîf bir müslümandı/Allah'a teslim olandı. O müşriklerden değildi. (Ali İmran Suresi 67)

   De ki: "Allah, doğrusunu söylemiştir/vaadinde sadıktır. Hadi artık hanîf olarak İbrahim'in milletine uyun! Müşriklerden değildi o." (Ali İmran Suresi 95)

   Allah'a ortak koşmadan, hanîfler olarak... Allah'a ortak koşan kişi, gökten düşmüş de kendisini kuşlar kapışıyor veya rüzgâr onu uzak bir yere fırlatıp atıyor gibidir. (Hac Suresi 31)

   Ayetlerden anlaşıldığı gibi Hanif kelimesi müşrik kelimesinin zıddı olarak kullanılmıştır. İnsan ya müşriktir ya Hanif.

Allah'ın elçilerinin tümü Haniftirler

   Allah'ın seçtiği elçilerin kendilerine vahiy geldikten sonra O'na ortak koşmaları mümkün değildir. Dolayısıyla Peygamberliğin birinci şartı, Resullüğün en temel özelliği Hanifliktir. Dolayısıyla tüm Resuller Haniftir. Bu mutlak bir zorunluluktur. İnsanları da  şirksiz bir imana yani hanifliğe davet etmişlerdir. Dolayısıyla bu davete uyan ve gizli-açık her türlü şirkten kaçınan tüm müslümanlar da Haniftirler.

    Hz. Muhammed de diğer elçiler gibi başhaniftir, şirksiz bir şekilde iman eden tüm müslümanlar da insanlar içinde Hz. İbrahim'in Hanif tarzına en yakın olanlardır.

   Şu bir gerçek ki, insanların İbrahim'e gönülce en yakın olanları, elbette ona uyanlar, bu peygamber, bir de iman sahipleridir. Allah, müminlerin Velî'sidir. (Ali İmran Suresi 68)

Haniflik Müslümanlığın en temel ögesidir.

    Allah uğrunda O'na yaraşır bir gayretle didinin. O sizi seçmiş ve dinde size hiçbir güçlük çıkarmamıştır. Babanız İbrahim'in milletini esas alın. Allah sizi, önceden de şu Kitap'ta da "Müslümanlar/Allah'a teslim olanlar)" diye adlandırdı ki, resul sizin üzerinize bir tanık olsun, siz de insanlar üzerine tanıklar olasınız. O halde namazı kılın, zekâtı verin ve Allah'a sarılın. O'dur sizin Mevlâ'nız. Ne güzel Mevlâ'dır O, ne güzel yardımcıdır O! (HAC SURESİ / 78)

   Öz benligini beyinsizliğe itenden baska kim, Ibrahim'in milletinden yüz çevirir? Yemin olsun ki biz onu dünyada seçip yüceltmistik. Ve o, âhirette de barış ve iyilik sevenlerden biri olacaktir elbette...
   Rabbi ona, "Müslüman olup bana teslim ol!" dediğinde o şu cevabı vermişti: "Teslim oldum âlemlerin Rabbi'ne!"
   İbrahim de oğullarina şunu vasiyet etti, Yakub da: "Ogullarim! Allah sizin için bu dini seçmiştir. O halde ancak müslümanlar olarak can verin." (Bakara 130-132)

   İşte bu, İslam milleti bir tek millet olarak sizin milletinizdir. Rabbiniz de yalnız Benim; onun için hep Bana kulluk edin! (Enbiya Suresi 92)

   Üstteki ayetlerden anlaşıldığı gibi Hz. İbrahim'i Allah müslüman olarak vasfediyor. Ayrıca Hz. İbrahim de 'ancak müslümanlar olarak can verin' şeklinde bir vasiyette bulunuyor. Demekki haniflik müslümanlık içinde bir vasıf, bir özelliktir.  Müslümanlığın temelidir. Nasılki Mücahid, Muvahhid, Muhsin gibi terimler Müslümanlık içi güzel sıfatlarsa Haniflik de böyle bir sıfattır. Enbiya Suresindeki ayetten de aslında bir tek Millet olduğunu, bununda 'İslam Milleti' olduğunu anlıyoruz. Hz. ibrahim üç semavi din için ortak ata olduğundan dolayı 'İbrahim Milletine uyun' şeklinde özel bir vurgulama vardır. Yoksa Haniflik Müslümanlık üstü veya dışı bir din falan değildir. 'İslam Dini ile yetinmeyin Hanif Dine gelin'  şeklindeki yaklaşımlar çarpıtmadan ve laf ebeliğinden başka bir şey değildir.

   Haniflik ve Hz. İbrahim hakkındaki ayetleri bir bütün olarak değerlendirdiğimizde Hanif Millet/Din teriminin HANİF TARZ/TAVIR olarak kullanıldığını görürüz.

Hz. İbrahime en yakın olanlar müslümanlardır

   İbrahim Peygamber neye uymakla emrolundu ise diğer tüm Resuller de aynı şeye uymakla emrolundular. Hepsi hanif olmakla yani müşrik olmamakla emrolundu ve insanları buna davet ettiler. Bu gerçek Bakara Suresinde şöyle açıklanmaktadır:

   "Yahudi yahut Hiristiyan olun ki dogruya kılavuzlanasiniz." dediler. De ki: "Hayır, öyle degil. Şirk ve yozlaşmadan uzak bir biçimde, Ibrahim milletinden olalım. O, şirke bulaşanlardan değildi."

   Şöyle deyin: "Allah'a, bize indirilene, İbrahim'e, İsmail'e, İshak'a, Yakub'a, onun torunlarına indirilene, Mûsa'ya ve İsa'ya verilene ve diğer nebilere verilene inandık. Bunlar arasından hiç kimseyi ayırmayiz. Biz yalnız O'na/Allah'a teslim olanlarız."

   Eger onlar da sizin inandığınız gibi inanırlarsa, hiç kuşkusuz, iyiyi ve güzeli bulmuş olurlar; eğer sırt dönerlerse artık onlar parçalanmıs olurlar. Onlara karşı sana Allah yeter. En iyi işiten, en güzel bilendir O. (BAKARA SURESİ / 135-137)

  Bu ayetlerde  ayrıca Yahudi ve Hristiyanlara çağrı var. Şirke sapmış ve yozlaşmaya uğramış inançlarını bir kenara bırakarak Hz. ibrahim gibi Hanif olmaya davet ediliyorlar. Haniflik terimi ortak ata Hz. İbrahimin şahsında Musevilik, Hristiyanlık ve Müslümanlık arasındaki ortak kavramdır. Ve Bu ortak kavram etrafında bu semavi din sahipleri birleşmedirler. Aynı ayetlerde Allah 'sizin gibi inanırlarsa' diyerek gerçek müslümanların zaten Hz. ibrahimin Hanif Milletinden olduğunu belirtmektedir.